SES YALITIM DEĞERLENDİRME BİRİMLERİ
Yapı elemanlarının ses geçiş karakteristikleri konunun uzmanları tarafından tüm frekans bölgesinde incelenmesine karşın, uygulamada kolaylık olması açısından basit birimler cinsinden ifade edilmektedir. Değişen fonksiyonel hacimleri birbirinden ayıran bölme elemanları için ( iç duvarlar ve döşemeler ) özel değerlendirme sistemleri ortaya konulmuştur. Bu konuda uygulanan yalıtım değerlendirme eğrileri, hava doğuşlu sesler ve darbe sesleri için ayrı ayrı geliştirilmiştir. ISO 717 ve karşılığı olan TS 2381’de öngörülen hava doğuşlu ses iletimi için standart değerlendirme eğrisi aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Ses yalıtım indeksi, elemanın geçiş kaybı karakteristiğinin referans eğri ile karşılaştırılması ile elde edilen bir değerdir. Benzer şekilde Alman DIN standardı, Avusturya ÖNORM, British standardı, Amerikan STC eğrileri, Japon ve Belçika Standartları da az farklar ile benzer değerlendirme eğrileri önermektedir.
İç bölmelerde daha çok konuşma sesleri için geliştirilen bu eğrilerin diğer iç gürültü kaynakları için de (örneğin; alçak frekans hakim olan tesisat merkezi ve mekanik sistem gürültüleri, radyo ve teypten yayılan geniş bant müzik sesleri, bir telefon zili veya WC rezervuar gürültüleri gibi) ayrı ayrı oraya konulması gerekir. Bu durumlarda özel gürültü koşulları ölçülerek saptanmalı ve gerekli yalıtım hesaplanmalıdır. Dış yapı elemanlarının yalıtımlarında ise ( dış cephe gürültülerinin spektral özellikleri büyük farklılık gösterdiği için) farklı değerlendirme eğrileri ve birimleri kullanılmalıdır.
Yapı içindeki döşemelerin darbe seslerine ilişkin geçirimsizlik performansları ise farklı yaklaşımla değerlendirilmektedir ve TS 2381 de öngörülen değerlendirme eğrisi aşağıda verilmiştir. Değerlendirme standart olarak ses basınç düzeyi bilinen özel bir vurma aracı yardımıyla yapılmakta, alt kata iletilen seslerin basınç düzeylerinin ortalaması verilen standart eğri ile karşılaştırılmaktadır.
SES YALITIMINDA GÜRÜLTÜ DENETİM İLKELERİ
Ses yalıtımı ve gürültü kontrolü için dizaynlamada birinci adım planlamadır. Planlama ve tasarım aşamasında gürültü faktörünü göz önüne almak birçok istenmeyen gürültü problemlerini başlangıçta önlemek demektir. Problemlerin çoğu iyi bir tasarım, mekanların birbirine göre uygun yerleştirilmesi ve temel bir takım akustik prensiplerin düşünülmesiyle ortadan kaldırılabilir. Planlamanın her aşamasında düşünülmesi gereken ana prensip, mekanlar ile onların arka plan gürültüsü düzeyleri arasındaki ilişkidir. Düşük arka plan gürültüsü gerektirecek mekanlardan yüksek gürültülü mekanları ayırmak prensibi gürültü kontrolü için en etkili ve ekonomik yöntemdir.
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Bunlardan birincisi, direkt hava yoluyla gelen seslerin yalıtılmasıdır. Kapı, pencere, klima kanalı, kablo kanalı geçişleri, projektör aydınlatma armatürleri gibi tüm geçişlerin kenarları kimyasal bir macunla doldurulmalı, kapı binileri ise manyetik ya da lastik bant ile yalıtılmalıdır. Zira dosya kağıdı kalınlığındaki çatlak ya da aralıktan 20 dB kadar yalıtım kaybı olur.
İkincisi ise, titreşim ile gelen seslerin yalıtılmasıdır. Bu konuda da, yalıtım katmanları ana strüktür olan duvara keçe, kauçuk, polietilen veya lastik takozlar ile düşey olarak 150 cm aralıkta tespit edilmelidir. Bu takozların dışında yalıtım katmanları ana strüktüre hiçbir noktadan temas ettirilmemelidir. Kapı ve pencere kasaları iç ve dış duvarda ayrı ayrı olmalı, araları esnek bağlantı ile bağlanmalıdır. Tüm tesisat bağlantıları da dış duvardan iç duvara, branda veya lastik körük içinde elektrik tesisatı ise plastik spiral borular içinde geçmelidir.